ανάγλυφα αφιερωμένα στο θεό και στη θεά, χωρίς να αναφέρουν το όνομά τους.
Μια άλλη πανάρχαιη θεότητα της Ελευσίνας, η Δάειρα, ήταν σύμφωνα με το μύθο θυγατέρα του Ωκεανού και απόκτησε με τον Ερμή τον επώνυμο ήρωα της Ελευσίνας.
Κι ενώ στην αρχή ήταν αντίζηλη και έχθρα της Δήμητρας, ενσωματώθηκε αργότερα στη λατρεία και μάλιστα ταυτίστηκε με την κόρη της θεάς, την Περσεφόνη.
Η Περσεφόνη παίζει στην ελευσινιακή θρησκεία -όπου εξάλλου δεν παρουσιάζεται απ’ αρχής- ένα λιγότερο σημαντικό ρόλο από της Δήμητρας.
Είναι γνωστό πως η Περσεφόνη θεωρούνταν σύζυγος του Άδη και βασίλισσα των νεκρών.
Αναρωτιέται κανένας «αν Περσεφόνη και Κόρη είναι δύο ονόματα της ίδιας θεότητας ή αν εκπροσωπούν δύο διαφορετικές θεότητες που συγχωνεύτηκαν.
Πιστεύω πως πρέπει να ταχτούμε με τη δεύτερη άποψη, επειδή η Περσεφόνη παρουσιάζεται μάλλον ως βασίλισσα του Άδη, ενώ η Κόρη ως θεά της νεαρής βλάστησης και προπαντός ως θυγατέρα και σωσίας της Δήμητρας, που μ’ αυτήν είχε περίπου ταυτιστεί και σε σπάνιες μονάχα περιπτώσεις είχε επιτρέψει αυτή στη λατρεία της να ζήσει μιαν ανεξάρτητη ζωή».
Αυτό που είναι βέβαιο είναι ότι στην Ελευσίνα η θυγατέρα της Δήμητρας ονομάζεται πάντα Κόρη και ποτέ Περσεφόνη.
Ο Foucart πιστεύει πως πρόκειται για μια νέα θεότητα «πολύ διαφορετική από τη σκληρή και σκοτεινή συντρόφισσα του Άδη, η νεόφερτη δείχνει πραότητα και την καλοσύνη που χαρακτηρίζουν τη μητέρα της, τη Δήμητρα».
Κατά τη γνώμη του, η Κόρη δεν ήταν παρά ένα αντίγραφο της Δήμητρας κι ένα αντικαθρέπτισμά της.
Για να εξηγήσει τούτο το γεγονός διατυπώνει την άποψη πως «η έννοια και το όνομα το ίδιο της Δήμητρας υποβάλλουν την ιδέα της γονιμότητας και της μητρότητας.
Θα ήταν αντιφατικό να την φανταστούμε στείρα κι έτσι το θεώρησαν φυσικό να της αποδώσουν μια κόρη».
Στα αρχαιότερα έργα τέχνης συχνά είναι δύσκολο να πούμε κατηγορηματικά, αν η θεά που έχει παραστήσει ο καλλιτέχνης είναι η Δήμητρα ή η Κόρη, και όταν είναι και οι δυο μαζί, ποια είναι η Δήμητρα και ποια η Κόρη.
Είναι πραγματικό γεγονός πως βρέθηκαν έξω από την Ελευσίνα ίχνη λατρείας που αφορούσε μονάχα την Κόρη και είχαν υποθέσει μερικοί πως τα Μικρά Μυστήρια της Άγρας ήταν αφιερωμένα σ’ αυτήν ειδικά.
Ωστόσο, άλλοι συγγραφείς δεν δέχονται αυτή την περίπτωση.
Ο άρπαγας και σύζυγος της Περσεφόνης- Κόρης, ο άρχοντας του Κάτω Κόσμου Άδης-Πλούτων ήταν κι αυτός αντικείμενο μιας λατρείας στην Ελευσίνα, όπου και βρέθηκε ναός του.
Ωστόσο η προσωπικότητά του έχει αισθητά ξεθωριάσει και κάτω απ’ τα χαρακτηριστικά του άσπλαχνου κυρίαρχου του Ερέβους, ξεχωρίζουμε ένα θεό του Κάτω Κόσμου καλόκαρδο
και ευεργετικό, που βλέπει ευνοϊκά τη γεωργία και μοιράζει στους ανθρώπους τα πλούτη που κλείνουν μέσα τους τα έγκατα της γης.
Στην ελευσινιακή θρησκεία απαντούμε και μιαν άλλη χθόνια θεότητα, που από τα αρχαία χρόνια ακόμα την είχαν ταυτίσει με τον Πλούτωνα: είναι ο Ευβουλέας.
Και ξέρουμε πως υπήρχαν γι’ αυτόν πολλοί μύθοι.
Ένας μύθος λέει πως ο Ευβουλέας ήταν ένας απλός χοιροβοσκός που ένα μέρος του κοπαδιού του το κατάπιε η γη, όταν άνοιξε για ν’ αφήσει να περάσει ο Άδης με το άρμα του, τότε που είχε αρπάξει την Περσεφόνη.
Στη γιορτή μάλιστα των θεσμοφορίων θυσίαζαν στον Ευβουλέα χοίρους σ’ ανάμνηση αυτού του γεγονότος.
Κατά μιαν άλλη παράδοση, ο Ευβουλέας ήταν γιός του Τροχίλου, ιερέα της Δήμητρας στο Άργος, που είχε καταφύγει στην Ελευσίνα και ήταν ταυτόχρονα και πατέρας του Τριπτόλεμου.
Τον ξαναβρίσκουμε τον Ευβουλέα και έξω από την Ελευσίνα, σε μύθους σχετικούς με τη Δήμητρα και την Κόρη, με το όνομα Ζευς Ευβουλέας, ενώ στην πόλη των Μυστηρίων πέρασε σχεδόν απαρατήρητος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου