Ο Διογένης ο Λαέρτιος υπολόγισε το έργο του σε στίχους και βρήκε ότι έφταναν τις 440.000.
Μεγάλο μέρος από το έργο του αυτό χάθηκε.
Ανήκε στην κατηγορία των δημόσιων ή «εξωτερικών» μαθημάτων και ήταν γραμμένα σε μορφή διαλογική.
Παλαιότεροι κατάλογοι αναφέρουν πάνω από 170 διαφορετικά έργα του Αριστοτέλη, από τα οποία τελικά διασώθηκαν 47 βιβλία, που αποτελούν μόνο ένα μέρος της συνολικής παραγωγής του, και μερικά αποσπάσματα από τα άλλα.
Δε θεωρούνται όμως όλα γνήσια.
Ένας πάπυρος που ανακαλύφθηκε το 1890 στην Αίγυπτο από τον Άγγλο Κένιον περιείχε ουσιώδες μέρος ενός χαμένου έργου του, της «Αθηναίων Πολιτείας», που αποτελούσε τμήμα συλλογής 158 ελληνικών «πολιτειών» (πολιτευμάτων).
Χάθηκε επίσης και το έργο του «Διδασκαλίαι», που στηριζόταν στον διάλογό του «Περί ποιητών» και αποτελούσε κατάλογο των τραγικών και κωμικών συγγραφέων που είχαν βραβευθεί στις θεατρικές παραστάσεις από τους αρχαιότατους χρόνους μέχρι την εποχή του Αριστοτέλη.
Τέλος, χάθηκαν οι διάλογοι «Εύδημος» (στη μνήμη του Εύδημου, μαθητή του Πλάτωνα που είχε σκοτωθεί το 354 π.Χ. πολεμώντας υπέρ του Δίωνος στη Σικελία), «Προτρεπτικός» (προσπάθεια να προσηλυτιστεί ο Κύπριος ηγεμόνας Θεμίσων στην πλατωνική φιλοσοφία),
«Περίφιλοσοφίας» (απόκρουση των πλατωνικών θεωριών για τις ιδέες και τη μαθηματικοποίησή τους),
«Γρύλλος ή περί της ρητορικής» (αρνητική κριτική του Ισοκράτη)
«Περί πολιτικού», «Περί ευχής», «Περί ποιητών»,
«Περί ευγενείας» και τα συγγράμματα «Περί ιδεών»,
«Διαιρέσεις»,
«Περί Πυθαγορείων»,
«Τέχνης της θεοδέκτου συναγωγή» (που αποτελεί ρητορική πραγματεία) κ.ά.
Τα σωζόμενα σήμερα έργα του Αριστοτέλη ανήκουν στα λεγόμενα «ακροαματικά ή εσωτερικά», αντιστοιχούν στη διδασκαλία που ο Αριστοτέλης έκανε στους προχωρημένους μαθητές
του Λυκείου.
Γι’ αυτό και είναι γραμμένα σε συνεχή λόγο και όχι σε διάλογο.
Λίγα αποσπάσματα διασώζονται επίσης από τα λεγόμενα «εξωτερικά», διαλογικής κυρίως μορφής και προορισμένα για το ευρύ κοινό.
Αρκετά από τα βιβλία του έχουν υποστεί επεμβάσεις και επεξεργασίες και γενικά η κατάστασή τους δεν είναι καλή.
Ο ίδιος ο Αριστοτέλης διαιρούσε τις επιστήμες σε «θεωρητικές», «πρακτικές» και «ποιητικές».
Το έργο ανάλυσης φυσικών φαινομένων και η μεταφυσική κατατάσσονται με αυτό το κριτήριο στο πρώτο είδος, τα έργα ηθικής, πολιτικής και οικονομίας στο δεύτερο, η «Ρητορική» και η «Ποιητική» στο τρίτο, ενώ η λογική, το «Όργανον», αποτελεί θεμελιώδη προϋπόθεση κάθε επιστήμης.
Νεώτερα όμως κριτήρια, σύμφωνα με την εξέλιξη και τη διάκριση ειδικών επιστημών και γενικής φιλοσοφίας, οδηγούν σε μια πιο μεθοδική κατάταξη των έργων του Αριστοτέλη.
Η συνηθέστερη κατάταξή τους είναι η ακόλουθη:
Στις πραγματείες αυτές πρώτος ο Αριστοτέλης διατύπωσε τους νόμους της ανθρώπινης νόησης και τους τρόπους του συλλογισμού)
• «Περί Ερμηνείας» (η λεκτική έκφραση των κρίσεων)
• «Κατηγορίαι» (οι γενικότατες έννοιες)
• «Αναλυτικά Πρότερα»[1] (οι συλλογισμοί, 2 βιβλία)
• «Αναλυτικά Ύστερα» (θεωρία περί αποδείξεως, 2 βιβλία)
• «Τοπικά» (πιθανολογικοί διαλεκτικοί συλλογισμοί, 8 βιβλία)
• «Σοφιστικοί Έλεγχοι» (έλεγχος των γνωστότερων σοφισμάτων)
------------------------------------------------------------------------------
Έργα Φυσικής και Κοσμολογίας (19 βιβλία που περιλαμβάνουν τις εξής πραγματείες)
• «Φυσική ακρόαση» (γενική φιλοσοφία της φύσης, βιβλία 8)
• «Περί ουρανού» (αστρονομικές θεωρίες, βιβλία 4)
• «Περί γενέσεως και φθοράς» (οι χημικές μεταβολές, βιβλία 3)
• «Μετεωρολογικά» (πλανήτες, κομήτες, μετέωρα κ.ά., βιβλία 4)
------------------------------------------------------------------------------
Έργα Βιολογίας και Φυσιολογίας (21 βιβλία. Με τα έργα του αυτά έγινε ο δημιουργός της φυσικής επιστήμης, της ζωολογίας και της συγκριτικής ανατομίας.
Με τις πραγματείες αυτές έστρεψε ο Αριστοτέλης τη φιλοσοφική συζήτηση στο γόνιμο έδαφος του αισθητού κόσμου)
• «Περί ζώων ιστορίας» (συγκριτική ανατομία και φυσιολογία, βιβλία 10)
• «Περί ζώων μορίων» (γενική εισαγωγή στη βιολογία, βιβλία 4)
• «Περί ζώων πορείας» (1 βιβλίο)
• «Περί ζώων κινήσεως» (μηχανισμός κινήσεως των ζώων)
• «Περί ζώων γενέσεως» (γένεση και κληρονομικότητα, βιβλία 5)
-------------------------------------------------------------------------------
Έργα Ψυχολογίας (10 βιβλία. Εκτός από το πρώτο, τα υπόλοιπα της ομάδας αυτής είναι γνωστά με το κοινό όνομα «Μικρά φυσικά»)
• «Περί ψυχής» (οργανικός κόσμος και ψυχή, βιβλία 3)
• «Περί αισθήσεως και αισθητών»
• «Περί μνήμης και αναμνήσεως»
• «Περί ύπνου και εγρηγορήσεως»
• «Περί ενυπνίων»
• «Περί μαντικής της εν τοις ύπνοις»
• «Περί μακροβιότητος και βραχυβιότητος»
• «Περί ζωής και θανάτου»
----------------------------------
Έργα Φιλοσοφίας (Από «Τα μετά τα Φυσικά» ή «πρώτη φιλοσοφία», όπως τα ονόμαζε ο Αριστοτέλης προήλθε ο όρος «μεταφυσική» των νεότερων χρόνων.
Στα βιβλία των Μεταφυσικών προσθέτουν συνήθως και τη διατριβή «Περί Μελίσσου, Ξενοφάνους και Γοργίου» (πιθανώς ψευδεπίγραφο).
Στην ομάδα αυτή των έργων του ο Αριστοτέλης εξετάζει τις πρώτες αρχές όλων των όντων και των «κινουμένων» και των ακινήτων».
Είναι βιβλία που τίμησαν ιδιαίτερα oι θεολόγοι)
• «Τα μετά τα Φυσικά» ή «πρώτη φιλοσοφία» (οντολογία, 12 βιβλία)
• «Ηθικά Ευδήμεια» (ηθική, βιβλία 7)[2]
• «Ηθικά μεγάλα» (βιβλία 2)
• «Ηθικά Νικομάχεια» (ηθική, βιβλία 10)
--------------------------------------------------
Έργα Πολιτικής (Αποτελούν, και σήμερα ακόμα, τη βάση των ερευνών για όσους ασχολούνται με τις πολιτικές επιστήμες)
• «Πολιτικά» (θεωρία πολιτευμάτων, βιβλία 8)
• «Αθηναίων Πολιτεία» (περιγραφή του αθηναϊκού πολιτεύματος)
-------------------------------------------------------------------------------
Έργα Διδακτικά ή θεωρίας του έντεχνου λόγου
• «Ρητορική» (βιβλία 3)
• «Ποιητική» (βιβλίο 1, με πιθανή ύπαρξη και δεύτερου βιβλίου που δεν διασώθηκε)
«Περί κόσμου»,
«Περί φυτών»,
«Περί πνεύματος»,
«Οικονομικά» (βιβλία 2),
«Φυσιογνωμικά»,
«Περί θαυμασίων ακουσμάτων»,
«Περί χρωμάτων»,
«Περί ατόμων γραμμών»,
«Μηχανικά,
«Ρητορική εις Αλέξανδρον»,
«Περί Ξενοφάνους»,
«Περί ακουστών»,
«Προβλήματα»
(περιέχουν προβλήματα από διάφορες περιοχές της γνώσης),
«Περί αναπνοής»
και «Ηθικά Μεγάλα».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου